Emekli Seyyar Piyango Bayilerinden SGDP alınması doğru değil
Emekli olup da vergi mükellefi, şirket ortağı olanlardan SGK, emekli aylıklarının yüzde 15’ini keserek Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) almaktadır. Ancak, seyyar milli piyango bayileri vergi mükellefi olmadıklarından bunlardan SGK, herhangi bir kesinti yapılmaması gerekir…
Bizler İzmir’de seyyar milli piyango bayiliği yapan değişik kurumlardan emekli olmuş, kişileriz. Geçimimize katkı olsun diye piyango satıyoruz ama SGK şimdi hepimize 10 milyara yakın Sosyal Güvenlik Destek Prim (SGDP) Borcu çıkardı. İçimizden birisi için SGK’ya dava açtık, yerel mahkemede kaybettik konu şimdi Yargıtay’da bu konuda ne yapabiliriz. Piyangocular
***Bağ-Kur (SGK) seyyar bayileri sigortalı yapmaz
5510 sayılı Kanun ile mülga (yok) olan 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu’nun Sosyal Güvenlik Destek Primi başlıklı ek 20 maddesinin 3 üncü fıkrasına göre;
“Diğer sosyal güvenlik kanunlarına göre yaşlılık ve malullük aylığı bağlananlardan, 24 üncü maddenin (I) numaralı bendinde belirtilen kapsamda çalışmaya başlayanlar, çalışmaya başladıkları ayı takip eden ay başından itibaren, çalışmalarının sona erdiği ay dahil, bu Kanunun 50 nci maddesine göre belirlenen onikinci gelir basamağının %10’u oranında sosyal güvenlik destek primi öderler. Sosyal güvenlik destek primi ödemesi gerekenlerden bu Kanunun yayım tarihinden önce aylık bağlananlar Kanunun yayımını, daha sonra tekrar gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar ise mükellefiyetin başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde Kuruma yazılı bildirimde bulunmak zorundadırlar. Bu süre içinde Kuruma yazılı bildirimde bulunmayanlar ile Kurumca tespit edilemeyenlerden sosyal güvenlik destek primi, 53 üncü maddeye göre hesaplanarak tahsil edilir.”denilmektedir.
Madde dikkatle incelendiğinde görülecektir. Bağ-Kur dışı sosyal güvenlik kurumlarından emekli olanlara Bağ-Kur SGDP prim borcu çıkarılması için gerçek veya basit usulde vergi mükellefiyeti gerektirmektedir ki madde için bu durum, “Kanunun yayımını, daha sonra tekrar gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar” denilerek özellikle dikkat çekilmiştir.
Bir kişi vergi mükellefi ise Limited şirket ortağı ise veya Anonim şirket ortağı ve aynı zamanda yönetim kurulu üyesi ise zorunlu olarak Bağ-Kur’lu olmak zorundadır. Ancak, seyyar milli piyango bayileri vergi mükellefi değildirler. Bu sebeple de sosyal güvencesi olmayan bir seyyar milli piyango bayisi istese de Bağ-Kur’lu yeni adıyla 4/B’li olamaz.
***Seyyar piyango bayileri vergi mükellefi değildir
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesine göre; “(Değişik fıkra: 22/07/1998 – 4369/26 md.) Bir işyeri açmaksızın münhasıran gezici olarak; milli piyango bileti satanlar ile 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlar yukarıdaki şartlarla sınırlı olmaksızın gelir vergisinden muaftır.”
Yine aynı Kanun’un 94 üncü maddesine göre de;
“a) Baş bayiler hariç olmak üzere Milli Piyango İdaresince çıkarılan biletleri satanlar ile diğer kişilerce çıkartılan bu nitelikteki biletleri satanlara yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden,…%25 vergi tevkifatı yapılır…”
Yani, bu kişilerin sattıkları bilet tutarı üzerinden, komisyon verilmekte ve ödeme anında da yüzde 25’si Milli Piyango idaresi tarafından kaynaktan kesilmektedir.
***SGK, Bağ-Kur’lu yapmadığı seyyar bayilerden SGDP alamaz
Seyyar piyango bayileri vergi mükellefi olmadığı için emekli değillerse Bağ-Kur’lu olamazlar, emekli iseler SGK kendilerinden SGDP alınamaz.
***Oda kaydı ile de SGDP alınamaz
Yerel mahkeme kararına baktım, SGDP borcunu Piyangocular Odasına kayıt oldukları için kesilsin denmiş bu karar da doğru değildir. Zira, 1479 sayılı Kanun’un 24 üncü maddesine göre, “Esnaf ve sanatkarlar ile diğer bağımsız çalışanlardan ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar ile gelir vergisinden muaf olanlardan Esnaf ve Sanatkar Sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşuna usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar,” Bağ-Kur’lu sayılmaktadır. Fakat, eski adıyla SGK yeni adıyla Bağ-Kur seyyar milli piyango bayilerini yıllarda siz vergi mükellefi değilsiniz diyerek oda-dernek kaydı ile Bağ-Kur’lu yapmadı.
***Piyango odasına kayıt mecburi değildir
Öte yandan, seyyar milli piyango bayilerinin kurulmuş oda ve derneklere üyelikleri de zorunlu değildir. Bu durumda oda-derneğe kayıt olmayanlardan SGK, SGDP almamakta, kayıt olanlardan almaktadır ki Anayasal Eşitlik ilkesine aykırıdır. Ayrıca, Türkiye’nin çeşitli illerindeki Oda-Dernekler SGK’ya üye listelerini göndermedi. Liste gönderenlerin üyelerinden SGDP primi alınması, liste göndermeyenlerden alınmaması da eşitlik ilkesine aykırı bir uygulama olmuştur. Umarım yerel mahkemenin temyiz ettiği kararı Yargıtay bozar. Aksi halde yasal olmadığı halde tüm emekli seyyar piyango bayileri SGDP ödemek zorunda kalacak.